تبیین جامعه‌شناختی فراز و فرودِ درک ایدئولوژیک از دین

Authors

Abstract:

دین ایدئولوژیک در فضا و شرایط قبل از انقلاب، در بین روشنفکران دینی جامعه ایران مطرح شد. علی شریعتی به‌عنوان مؤثرترین روشنفکر دینی زمان خویش، ایده اسلام به‌مثابه ایدئولوژی را به‌شکل مؤثر ارائه کرد. نگرش ایدئولوژیک به دین و ضرورت آن اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی در ایران، مخصوصاً از دهه 60 شمسی به بعد، دستخوش تردید و تنازلاتی جدی گردید و خود به محملی بدل شد برای نقد قدرت حاکم از سوی برخی از روشنفکران دینی. عبدالکریم سروش شاخص‌ترین چهره روشنفکری دینی دوره پس از انقلاب بود که به نقدِ دین ایدئولوژیک پرداخت. این تحقیق به‌دنبال تشریح دلیلی و تبیین علّی فراز و فرود درک ایدئولوژیک از دین در دو مقطع مذکور و در اندیشه‌های شریعتی و سروش بوده است و این کار را با استفاده از روش تحلیل محتوا و تبارشناسی و بررسی شاخص‌هایی چون: پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی، منابع فکری و حلقه اجتماعی این دو متفکر و ملاحظه شرایط تاریخی ـ اجتماعی تأثیرگذار در این دو مقطع به‌انجام رسانده است. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، مجموعه عوامل دلیلی و علّی مشخصی در فراز و فرود درک ایدئولوژیک از دین مؤثر بوده است و تغییر مناسبات میان دین و قدرت در آن، حائز اهمیت می‌باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تبیین جامعه شناختی فراز و فرود درک ایدئولوژیک از دین

دین ایدئولوژیک در فضا و شرایط قبل از انقلاب، در بین روشنفکران دینی جامعه ایران مطرح شد. علی شریعتی به عنوان مؤثرترین روشنفکر دینی زمان خویش، ایده اسلام به مثابه ایدئولوژی را به شکل مؤثر ارائه کرد. نگرش ایدئولوژیک به دین و ضرورت آن اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی در ایران، مخصوصاً از دهه 60 شمسی به بعد، دستخوش تردید و تنازلاتی جدی گردید و خود به محملی بدل شد برای نقد قدرت ح...

full text

تبیین جامعه شناختی فراز و فرود درک ایدئولوژیک از دین

دین ایدئولوژیک در اندیش? شریعتی و سروش موضوع مطالعات مختلفی قرار گرفته است که هر یک از زاویه ای این دوگانگی درک ایدئولوژیک از دین را بررسی کرده اند. عمده تحقیقات، فراز و فرود درک ایدئولوژیک از دین در اندیش? شریعتی و سروش را ناشی از تراوشات ذهنی آنها و تحقیقات دیگر این فراز و فرود را ناشی از برخی شرایط می دانند. کمتر تحقیقی به تبیین مجموعه عوامل دلیلی و علّی موثر بر فراز و فرود درک ایدئولوژیک از ...

15 صفحه اول

فمینیسم در فراز و فرود پارادایم زمان

چکیده فمینیسم از ظهور نخستین موجش تا به امروز دچار تغییر و تحولات شگرفی حتی در ریشه ای ترین خواستگاههای فکری خود بوده است. به ویژه در موج سوم که بر پایه تکثر، تنوع و تعدد بنا شده است. فمینیسم پست مدرن یکی از متأخرترین گرایشهای فمینیسم است و به دلیل پیچیدگیهای بنیادین که در تعریف خود پست مدرنیسم وجود دارد بررسی این گرایش از منظر پساساختارگرایی که زیر مجموعه ای از پست مدرنیسم است پیچ و تابهای فم...

full text

فراز و فرود عطار در مقدمه منطق‌الطیر

منطق‌الطیر، شرح عشق انسان به خودشناسی و لقای پروردگار، مهم­ترین اثر عرفانی عطار در قالب تمثیل پرندگان است. مقدمه کتاب هرچند مختصر و مجزا از متن عرفانی است، به‌دلیل تداخل عرفان و تاریخ،­ اهمیت زیادی دارد. مورخ با حضور در زمان گذشته، جزءنگری، تحلیل حوادث و نقد شخصیت افراد تاریخی به کشف حقیقت علاقه‌مند و عارف ابن­الوقتی گریزان از سیاست و قضاوت است. با­وجوداین، تاریخ می­تواند، بهترین مؤید عرفان باش...

full text

تحلیلی پیرامون فراز و فرود اخباریان

حرکت اخباری‌گری، صورت‌بندی مجددی از طریقة محدثان بود که توسط محمدامین استرآبادی در سدة یازدهم آغاز شد. این حرکت حدود یک و نیم سده بر سرزمین‌های شیعی سایه گستراند. دربارة توفیقات این جریان در ایران و عراق معمولاً بیش از اندازه اغراق شده است، گویی در تمامی این یک و نیم سده مجتهدی در ایران و عراق باقی نمانده بود. شخصیت محوریِ عالمِ شیعی در سدة دوازدهم علامه مجلسی و مکتب اوست. شهرتِ او به حدی است که اص...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 21

pages  35- 55

publication date 2013-06-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023